'Trans Yağ Yoktur' ibaresi kalkıyor mu?

Trans yağ içeren hidrojenize yağlar; birçok gıda üretimi sırasında belli sıcaklık şartları altında ürünün stabil kalması, kullanım kolaylığı sağlaması, raf ömrünün uzun olması ve taşıma kolaylığı gibi sebepler nedeniyle kullanılmaktadır. Gıda üretiminde son yıllarda ürünlerin trans yağ içerikleri düşürülmüş veya trans yağ içermeyen nebati yağların kullanımı konusuna özen gösterilmektedir. Ayrıca etiketleme tebliğine göre % 1’in altında trans yağ içeren bitkisel yağların kullanıldığı ürünlerde tüketicinin bilinçlendirilmesi amacıyla ‘trans yağ içermez’ ifadesi kullanılmaktadır. Fakat Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı yeni yönetmeliğe göre artık çikolata, bisküvi, cips gibi bir çok gıda maddesinin ambalajındaki ‘trans yağ yoktur’ ibaresi kaldırılacak.

BAKANLIK YETKİLİLERİNE GÖRE; ‘TRANS YAĞ YOKTUR’ İBARESİ TÜKETİCİYİ YANLIŞ YÖNLENDİRİYOR!

Dünya Gazetesi yazarı Ali Ekber Yıldırım’ın “Trans yağ etiketten çıkarılıyor başlıklı haberine göre; Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, konuya ilişkin olarak hazırladığı ‘Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ taslağı bakanlığın internet sayfasında görüşe açıldı. Söz konusu taslakta, ‘Yönetmelik ile getirilen kısıtlamalar kapsamında gıda etiketlerinde trans yağ ile ilgili beyan yapılmaz’ hükmüne yer veriliyor. Taslağın bu haliyle kabul edilmesi halinde, gıda ürünlerinin ‘trans yağ’ içerip içermediği etiketlere yazılmayacak. Trans yağ içeriğinin yüzde 2 ile sınırlandırıldığını belirten bakanlık yetkililerine göre ‘Trans yağ yoktur’ ibaresi tüketiciyi yanlış yönlendiriyor. Çikolata, bisküvi, cips gibi pek çok gıda maddesinin ambalajında yer alan ‘trans yağ yoktur’ ibaresi çıkartılıyor. Ayrıca etiketlerden de kaldırılacak. Türk Gıda Kodeksi’nde değişiklik yapılması için taslak sektörün görüşüne açıldı. Taslağın geçmesi halinde trans yağ kullanmayan üretici, bunu yazamayacak.

‘TRANS YAĞ’ OLSA DA OLMASA DA ETİKETE YAZILAMAYACAK VE TÜKETİCİ TRANS YAĞ OLUP OLMADIĞINI BİLEMEYECEK!

Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda ürünlerinin etiketinde ‘trans yağ’ ibaresini kaldırmak için yönetmelik taslağı hazırladı. Taslak bu haliyle kabul edilirse gıda ürünlerinde ‘trans yağ’ olsa da olmasa da etikete yazılamayacak ve tüketici trans yağ olup olmadığını bilemeyecek. Bazı ürünlerin etiketinde yer alan ‘ürünlerimizde trans yağ yoktur’ ibaresi de böylece yasaklanmış olacak.

Trans yağ nedir?

Trans yağlar; doymamış yağ asitleridir. Hayvan vücudunda doğal olarak üretilebileceği gibi endüstriyel yollarla da üretilebilir. Doğal yolla üretilen ve et, süt, tereyağ gibi hayvansal gıdalardan alınan trans yağ miktarları azdır ve yeterli dengeli miktarda tüketildiğinde sağlık için ciddi bir risk oluşturmaz. Yapay yolla üretilen trans yağlar, sıvı haldeki bitkisel yağların hidrojenle doyurulmasıyla katı hale gelmiş yağlardır. Bu endüstriyel trans yağlar, sağlık için oldukça zararlıdır. Pek çok farklı amaçla paketlenmiş ürünlerde, hazır gıdalarda bulunan bu yağın aşırı tüketiminin, ciddi sonuçları olabilecek hastalıklara yol açabileceği bilinmektedir.

Trans yağların zararları nelerdir?

-Koroner kalp hastalığına sebep olabileceği,

-Diyabete yakalanma riskini arttırabileceği,

-Obezite riskini arttırabileceği,

-Ovülasyonun baskılanmasına sebep olabileceği,

-Karaciğer fonksiyon bozukluğuna sebep olabileceği,

-Zar yapısını bozarak hücre fonksiyon bozukluğuna sebep olabileceği,

-Alzheimer, Parkinson vb. birçok hastalığa sebep olabileceği,

-Annenin beslenme tarzına (trans yağ asitleri tüketimine) bağlı olarak anne sütüne geçebileceği,

-İyi kolesterol (HDL: high density lipoprotein) seviyesini düşürebileceği,

-Kötü kolesterol (LDL : low density lipoprotein) seviyesini yükseltebileceği,

-Kandaki Lp(a) atherogenic lipoprotein oranını yükseltebileceği,

-Kandaki yağ oranını yükseltebileceği,

-Alınan kalori aynı olmasına rağmen vücutta (özellikle karın bölgesi) yağ birikimi ve kilo alımına sebep olabileceği, bilinmektedir.

“TÜKETİCİLER YEDİĞİ GIDANIN İÇERİĞİNİ BİLMELİ VE PAKET OKUMA ALIŞKANLIĞI EDİNMELİDİR!”

Trans yağların kullanımı başta kalp ve damar sağlığı gibi birçok hastalığa neden olabileceğine dikkat çeken Beslenme ve Diyet Uzmanı Maria Tanoğlu; “Yüksek trans yağ tüketimi; Vücutta LDL (kötü kolesterol) oranın yükselmesine yol açarak; Bireyde kalp ile ilgili koroner arter hastalığı, kalp krizi gibi rahatsızlıkların görülme ihtimalini, kalp hastalıklarına yakalanma riskini arttırır. Damarların en iç tabakasında hasara neden olarak damarlarda genişleme yol açarak kanın düzgün bir şekilde hareket etmesini engelleyebilir. Tip 2 diyabet ya da halk arasında yaygın olarak bilinen adıyla şeker hastası olma riskini arttırır. Bazı kanserlerin gelişimine neden olduğuna dair çalışmalar da mevcuttur. Kadınlarda meme kanseri riskini artırdığını gösteren çalışmalar yapılmıştır. Trans yağın tüm bu zararlı etkilerinden korunmak için yapılacak basit ancak etkili olan işlem, sağlıklı beslenmeyle trans yağ alımını sınırlandırmaktır. Bunun için tüketiciler yediği gıdanın içeriğini bilmeli ve paket okuma alışkanlığı edinmelidir. Bu nedenle gıda ambalajında trans yağ yoktur ibaresinin kaldırılmasını doğru bulmuyorum. Tüketici yediği gıdanın içerisinde ne olduğunu bilmeli” dedi.

“TRANS YAĞI YOKTUR ETİKETİNİ KALDIRMAK TÜKETİCİ HAKLARINA HAKSIZLIKTIR”

Ürünlerin içerisinde ne bulunduğuna dair etiket konulması gerektiğini ifade eden vatandaş; “Sadece trans yağıyla ilgili değil piyasada satılan tüm ürünlerde, içinde ne bulunduğuna dair etiket konulması gerektiğini düşünüyorum. Öncelikle insanlara trans yağı nedir, neden gıdalarda bu yağ kullanılır gibi bir bilgilendirme yapılması lazım. Trans yağı yoktur veya vardır etiketinin gıdalarda kesinlikle bulunması taraftarıyım. Çoğu kişi belki bakmaz yedikleri ürünlerin içerisinde neler var, sağlığa neler yararlı neler zararsız. Ama bakanı da çok gördüm. Bilinçli, sağlığına dikkat eden kişiler etikete bakar trans yağı var mı yok mu? Çünkü trans yağın zararlarından haberdardır. Etikete bakarak ürün alan çok kişi var. Ben toptan satıcılık yapıyorum. Malzeme götürdüğüm hiç bir market veya dükkan sahibi alığı ürünlerde trans yağı var mı ya da ürünün içerisinde neler var ona göre alayım demiyor. Evet bu gibi konular belki işimize yarar satışımızda daha çok kâr edebiliriz.  Ama bir de tüketici tarafından bakmak gerekiyor. İnsan sağlığına zararlı olan şeyler kesinlikle belirtilmelidir. Trans yağı yoktur etiketini kaldırmak tüketici haklarına haksızlıktır. Nasıl tütün veya alkol ürünlerinde sağlıkla ilgili yasal uyarılar varsa tüm ürünlerde de bunu yapmaları gerektiğini düşünüyorum. Etiketi neden kaldırmaya çalışıyorlar? O da muamma sağlığa zararlı olan bir şeyin normal gibi göstermeleri ne kadar doğru” şeklinde konuştu.

“VATANDAŞLARIN BİLİNÇLİ BİR ŞEKİLDE TÜKETİM YAPMASI LAZIM”

Gıda maddesinin ambalajındaki trans yağı yoktur gibi etiketlerin kaldırılmasının doğru olmadığını belirten esnaf Ali Özkan; “Gıda maddesinin ambalajındaki trans yağı yoktur gibi etiketlerin olması daha doğru. Çünkü insanlar yediği şeylerin içerisinde neler var bilmesi gerekiyor. Örneğin bir çikolatanın ya da her hangi bir gıdanın ambalajında içindekiler bölümünde neler var yazılır. Yazılması gerekiyor da. Herkes her şeyi yiyemiyor. Hasta olanlar var sağlığı için yeme içmesine dikkat etmesi gerekiyor. Bunun içinde yediği gıdanın içerisine neler girildiğini bilmesi gerekiyor. Neden etiket kaldırılıyor ki bu çok yanlış. Vatandaşların bilinçli bir şekilde tüketim yapması lazım. Bunun önünü kapatmamalı gerekiyor” ifadelerini aktardı.

“ETİKETİN KALDIRILMASIYLA; BİR NEVİ KUL HAKKINA GİRMİŞ OLUYORLAR”***           

Sağlığa zararlı şeylerin etiketlerde bulunması gerektiğini aktaran Özkan; “Müşterilerimiz geldiklerinde etikete bakan da var bakmayan da var.  Belki trans yağıyla ilgili etiket kaldırıldığında müşterilerimiz daha çok şey alır ama bu da doğru değil. Sağlığa zararlı ne varsa apaçık etiketlerde bulunması lazım. Sadece etiketlerde değil insanları da bu konu hakkında bilgilendirilmelidirler. Büyük marketler zaten belirli ürünlerini kendileri yapıyor. Bizim gibi küçük esnaflarda değişiklik olmaz çünkü ürünlerimizi bilinen markalardan aldığımız için o markalarda zaten kendilerini veya insan sağlığını riske atacak markalar değiller. Trans yağı yoktur etiketinin kaldırılması ve içerisinde yüzde 0,5 olsa dahi bu kul hakkına girmiş oluyor” dedi.

“GIDALARDA TRANS YAĞ KULLANIMI ARTAR!”

Trans yağ yoktur ibaresinin etiketlerden kaldırılması daha çok yağın kullanmasına da yol açabileceğini savunan Sezen Çelik; “Ben bir tüketici olarak alınan bu kararı kesinlikle doğru bulmuyorum. Tükettiğimiz gıdaların içerisinde ne var bilmek bizim hakkımız. Ben kalp hastasıyım. Trans yağ bana çok zararlı. Sadece kalp hastalarına değil birçok hastalığa zararlı olduğunu biliyorum. Evet trans yağ oranını en fazla yüzde 2’ye indirilmesi iyi bir şey. Gıdalarda kullanılan yağ oranı yüzde birin altındaysa trans yağ yoktur deniliyordu. Ama şimdi tamamıyla etiketten kullanılan oran çıkarılıyor. Bence bu sefer yüzde birin altın da kullanılan yağ oranı bu sefer daha çok olur. Yani gıdalarda yağ kullanımı artar, ben öyle düşünüyorum. Haberlerde de gördük, birçok kişi alınan kararın doğru olduğunu düşünmüyor. İnsan sağlığı her zaman ön planda olmalı. Tüketici olarak böyle bir kararı kesinlikle kabul etmiyorum. Sağlığıma; yeme içmeme dikkat eden birisiyim. Aldığın bütün ürünlerin etiketine de bakarım. İçerisinde neler var neler kullanılmış onu öğrenir, öyle alırım. Bu yüzden trans yağ yoktur etiketin kaldırılması mantıklı bir şey değil. Aksi tüm ürünlerde açık ürünlerde dahi içerisine neler konulduğu hakkında tüketici bilgilendirilmelidir” dedi.

Haber: Remziye KÖKBURİ/Aysun ÇETİN