Estetik ameliyatları daha eski dönemlerde bir lüks olarak görülürken şimdiki dönemde çoğu insanın genellikle güzelleşmek için fazlasıyla yaptırdığı bir ameliyat türüdür.
Kim bu ameliyatı ne için yapar işin o kısmı açıkçası kimseyi ilgilendirmez, ancak işin herkesi ilgilendiren hukuki bir boyutu var. Son zamanlarda artan bu ameliyatlar ile doğru orantılı olarak bu konu hakkında açılan davalarda artmıştır. Daha çok, güzel bir görünüm için yapılan bu ameliyatlarda sonuç her zaman istenildiği gibi olmamaktadır. Durum böyle olunca ameliyat olup da, mağdur olan kişiler yargı yoluna başvurup haklarını aramaktadır, konumuz gereği sağlık amacıyla yapılan değil, güzellik amacıyla yapılan estetik ameliyatlarının hukuki boyutunu ilk olarak kanun maddesiyle incelemeye başlayalım.
Hukukumuzda estetik ameliyatındaki hukuki sorunlarda, Borçlar Kanununda yer alan Eser Sözleşmesi madde 470 ve devamındaki kanun maddelerine başvurulur. Yani estetik ameliyatı, eser sözleşmesi hükümleriyle bağdaştırılır ve ona göre çözümlenir. Dolayısıyla estetik karşımıza eser olarak çıkıyor, evet okurken sizlere ilginç gelebilir ama uygulama bu şekildedir.
BK madde 470 de; ‘Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir, ’ şeklinde eser sözleşmesinin tanımı yapılmıştır. Bizim konumuz açısından burada yüklenici doktor ve beraberinde hastane iken, iş sahibi de estetik ameliyatı yaptırmak isteyen kişidir.
Bir sonraki madde BK madde 471 de genel olarak yüklenicinin borçları kısaca şu şekilde sayılmıştır; ‘Yüklenici üstlendiği edimleri iş sahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır.
Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır.’ İlk iki fıkrası bu şekilde olan kanun maddesi ve devamı bize yüklenici borçları hakkında bilgi vermektedir.
İş sahibinin borcu ise işin bedelini ödemektir, bu bedel ödeme borcu ise, BK madde 479 da düzenlenmiştir. Dolayısıyla doktor ve estetik ameliyat olmak isteyen kişiler arasındaki ilişki eser sözleşmesi hükmündedir ve yüklenici doktor, taraflarca anlaşılan şekliyle görevini ifa etmek durumundadır.
15.HD E:2019/3257 K:2020/1565 Sayılı Yargıtay kararında; ‘Davacı, karın bölgesindeki yağlarını aldırmak suretiyle estetik gayeyle davalıya başvurmuş olduğuna göre, estetik ameliyat yapılmak suretiyle istenilen ve kararlaştırılan amaca uygun güzel bir görünüm sağlanmasının taraflar arasındaki eser sözleşmesinin konusu olduğu açıktır.
Eser yüklenicinin sanat ve becerisini gerektiren bir emek sarfı ile gerçekleşen sonuç olup, yüklenici eseri iş sahibinin yararına olacak şekilde ve ona hiçbir zarar vermeden meydana getirmek yükümlülüğü altındadır.’ Diyerek aslında bize açıkça göstermiştir yani doktor hastanın istediği sonucu ona garanti edecek ve ona asla zarar vermeden bu işlemi yapacaktır. Ancak bu ifa kararlaştırılan şekilde olmazsa ameliyat olan mağdurlar yaşanan olayın durumuna göre karşı tarafa maddi ve manevi tazminat davası açabilirler. Tabi eğer ki olayın durumu el verirse beraberinde ceza davası da açılabilir.
Şimdi konumuz için çok önemli olan bir sözleşmeye geçelim.
Avrupa Biyotıp Sözleşmesi, ülkemizde kabul edilmiş ve uygulanan çok önemli maddeleri bulunan bir sözleşmedir. Bu sözleşmenin 4. Maddesi; ‘Araştırma dahil, sağlık alanında herhangi bir müdahalenin, ilgili mesleki yükümlülükler ve standartlara uygun olarak yapılması gerekir.’ Şeklinde ki madde Yargıtay kararlarında geçen ve uyuşmazlıkların çözümü için uygulanan önemli bir maddedir.
Konumuz için çok büyük önemi olan madde ise Avrupa Biyotıp Sözleşmesinin 5. Maddesidir. Bu madde şöyledir; ‘Sağlık alanında herhangi bir müdahale, ilgili kişinin bu müdahaleye özgürce ve bilgilendirilmiş bir şekilde muvafakat etmesinden sonra yapılabilir.
Bu kişiye, önceden, müdahalenin amacı ve niteliği ile sonuçları ve tehlikeleri hakkında uygun bilgiler verilecektir. İlgili kişi muvafakatini her zaman, serbestçe geri alabilir.’ Diyerek Onam konusunu açıklamıştır yani Sağlık alanında ve tabi ki bizim konumuz açısından da Estetik Ameliyatı olunmadan önce kişi yapılacak işlem açısından çok detaylı bir şekilde bilgilendirilmelidir yani Aydınlatılmış Onam alma işlemi, maddede belirtildiği şekliyle yapılmalıdır.
Estetik ameliyatının hukuki boyutu kısaca bu şekildedir ve ben yazımı Platon’un bir sözüyle bitirmek isterim; Güzellik esas olarak ruhlara yerleşmiştir.
